KWARTAALJOURNAAL ZOMER 2011

>A Paradigmaverschuivingen op drie fronten

Zeven jaar DuBBelkrimp heeft op drie fronten pardigmaverschuivingen op de agenda gezet.
= op het vlak van de demografische krimp. Groei was hier tot voor kort het vaak onuitgesproken uitgangspunt. Hierbij hebben we vooral de ruimtelijke consequenties de krimp over het voetlicht gebracht.
=de koppeling van demografische krimp met de waterproblematiek als gevolg van de klimaatsverandering, dubbelkrimp zogezegd. De demofrafische krimp biedt mogelijkheden de groeiende waterdynamiek de nodige ruimte bieden.
= de bestuurlijke transformatie van het middenbestuur, op nationaal niveau (Ne3land), op eurogionaal niveau (Benelux+Nordrhein Westfalen) op Europees niveau.
De komende tijd zullen de artikelen op deze site sterker op het derde front gericht zijn. Lezers die een bijdrage aan de gedachtewisseling hierover willen leveren, worden uitgenodigd de pen ter hand te nemen en hun pennbevrucht door te seinennaar stevenvanschuppen@gmail.com

>B Ruimtelijke ordening in Euregionaal verband

De Randstad moet functies gaan stapelen, zo luidde de opgave geformuleerd op een onlangs georganiseerde conferentie van het Planbureau voor de Leefbaarheid. De ‘toenemende concurrentie’ zou dit nodig maken. Jammer alleen dat het stedelijk verdichten ver achter de ambities aanloopt. Zo wil bijvoorbeeld Den Haag 80% van zijn nieuwbouw binnenstedelijk kwijt. Dat lukt maar voor 20%. In andere steden is het niet anders. “Als het zo doorgaat gaan de groene bufferzones en de nationale parken er aan” zo weeklaagde de conferentie aldus een verslag in Binnenlands Bestuur. Is de wereld dan echt niet groter dan Randstad Holland? De Randstad is onderdeel van een beduidend grotere ‘megapool’ waarvan ook de Vlaamse Ruit en het RheinRuhrgebiet deel uitmaken, een gebied van onderling sterk vervlochten stedelijke agglomeraties. Met zijn 30 miljoen inwoners de grootste stad van Europa. Een stad waarin de omvang van de bevolking afneemt, net als het werelddeel overigens. Dat biedt meer ruimte voor de leefbaarheid. Maar dan moeten we wel verder willen kijken dan de Hollandse neus lang is.

>C Groene campus van Eurogionale megapool

Uit: Eindhovens Dagblad, 6 mei 2011
Weg met het Randstaddenken, geef ruim baan aan de ‘driehoeksmegapool’ van de stedelijke netwerken van Randstad Holland, Vlaamse Ruit en RheinRuhrgebiet. Het is de visie van cultuurhistoricus Steven van Schuppen uit Den Haag. Hij publiceert over ruimtelijke ordening, bevolkingskrimp en de bestuurlijke inrichting.
Van Schuppen ziet een belangrijke rol weggelegd voor het relatief groene middengebied, bestaande uit het zuiden van Nederland en de gebieden aan weerszijden van de grens. In het hart daarvan ligt de kennis/innovatiedriehoek Eindhoven-Leuven-Aken. Eindhoven kan de spil worden van de Euregionale megapool. De stad zou daarom vooral de verbindingen met Aken en Leuven beter moeten ontwikkelen.

>D Waarvoor gebruiken we de Nieuwe Ruimte na de Krimp?

Het vooruitzicht op demografische krimp wordt inmiddels algemeen aanvaard. Maar het gaat hier om een langzaam proces. Vooralsnog is er sprake stagnatie in de groei. Eerst in de late jaren twintig of de jaren dertig zet een trage krimp in. Maar dat neemt niet weg dat we nu al moeten voorsorteren op wat komen gaat. Want we hebben die nieuwe ruimte die we met de krimp kunnen vrijspelen hard nodig. Het water in onze delta heeft meer ruimte nodig. Ook natuur en landschap hebben meer ruimte nodig. De stedenbouw moet zich daarnaar voegen. Dat heeft consequenties voor het stedelijk patroon van ons land. Een verdere stedelijke concentratie in het lage dichtbevolkte westen des lands ligt daarbij niet langer voor de hand. Andere stedelijke accenten moeten gelegd worden, niet alleen uit economische overwegingen, maar ook uit ecologische, economische én culturele.

>E Het Groene Hart als watertransformatieruimte

In de huidige discussie over natuur en ruimte lijkt het Groene Hart nauwelijks meer een rol te spelen. Het kabinet wil de verbindingen van de Ecologische Hoofdstructuur de nek omdraaien, waaronder verbindingen vanuit het Groene Hart met andere open groene gebieden. De oppositie brengt hiertegenover (terecht) het ecologische argument in stelling. Maar daarnaast zijn er ruimtelijk economische argumenten aan te voeren. Het Groene Hart (mét groenblauwe gangen naar buiten toe) is hard nodig voor de waterhuishouding van de toekomst. Nieuwe vormen van dynamisch waterbeheer zouden wel eens lucratievere activiteiten mogelijk kunnen maken dan de huidige landbouw. En de Randstad hoeft niet te blijven groeien. Met name de sociaal-economische positie van de Zuidvleugel is verre van rooskleurig. Voor stedelijke functies heeft Brabantstad minstens zo goede kaarten: verkeerslogistiek, geo-economisch én... hydrologisch. Hoog en droog op het Brabants Plateau is het goed toeven.